هواپیمای شناسایی پیشرفته «اورون» (Oron) که ترکیبی از جت آمریکایی Gulfstream G-550 و فناوری‌های چندحسگره اسرائیلی است، در خط مقدم جنگ اطلاعاتی اسرائیل علیه حکومت ایران و متحدان منطقه‌ای‌اش قرار دارد.
طبق گزارش اختصاصی وب‌سایت اقتصادی گلوبز (Globes)، این هواپیما از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تا کنون، نقشی کلیدی در جمع‌آوری اطلاعات، هشدارهای اولیه و هدایت لحظه‌ای حملات ایفا کرده و به‌ویژه در عملیات گسترده ماه ژوئن علیه اهداف حکومت ایران، مورد استفاده گسترده قرار گرفته است.
براساس این گزارش، وزارت دفاع اسرائیل و بخش پژوهش و توسعه آن (MAFAT) که توسعه‌دهنده اورون بوده، در تاریخ ۲ سپتامبر، به دلیل نقش محوری این هواپیما در موفقیت‌های عملیاتی، برنده جایزه دفاع ملی اسرائیل خواهند شد.
ابَرچشم اسرائیل در آسمان ایران و متحدانش
به گفته سرهنگ «ب»، رئیس دپارتمان سیستم‌های دفاعی MAFAT، هواپیمای اورون توانسته ماموریت‌هایی را در چند جبهه همزمان انجام دهد؛ از جمله پرواز بر فراز نوار غزه، جنوب لبنان و حتی اعماق خاک ایران. این هواپیما با قابلیت جمع‌آوری داده از هزاران حسگر و ده‌ها رایانه، تصویر مستقلی از میدان نبرد ارائه می‌دهد و همزمان به اجرای ماموریت‌های شناسایی، رهگیری، اخلال اطلاعاتی و هشدار سریع کمک می‌کند.
اورون نه‌تنها در ماموریت‌های تهاجمی بلکه در عملیات دفاعی نیز موثر بوده است؛ از جمله در شناسایی زودهنگام حملات موشکی و پهپادی ایران از آوریل ۲۰۲۴ به بعد که باعث افزایش چشمگیر سطح هشدار در سامانه دفاع هوایی اسرائیل شد.
جاسوسی در ارتفاع ۴۰ هزار پا، با فناوری تمام اسرائیلی
هواپیمای اورون در کمتر از ۲۵ دقیقه به ارتفاع ۴۰ هزار پا می‌رسد، تا ۱۰ ساعت در هوا می‌ماند و با سرعت ۹۰۰ کیلومتر بر ساعت در هر شرایط جوی پرواز می‌کند. تمام سامانه‌های اطلاعاتی و شنود این پرنده پیشرفته، ساخت اسرائیل است و از مزیت بی‌نظیر پوشش گسترده در مناطق متراکم همچون غزه یا خاک ایران برخوردار است.
بر اساس گزارش گلوبز، هزینه توسعه این هواپیما حدود ۱ میلیارد دلار بوده و قابلیتهایی به آن افزوده شده که حتی هواپیماهای جاسوسی معروف آمریکایی نظیر آواکس (AWACS) نیز فاقد آن هستند. تفاوت مهم در آنجاست که سامانه‌های اورون بخشی از ساختار بدنه هواپیما هستند، نه تجهیزات نصبشده بر بدنه خارجی؛ ویژگیای که قدرت پنهانکاری و حفاظت از پرنده را افزایش می‌دهد.
جایگاه ویژه در شبکه اطلاعاتی اسرائیل
اورون سومین هواپیمای ماموریتی اطلاعاتی اسرائیل پس از شاوِیت (ویژه SIGINT) و ایتام (ویژه تصویرسازی هوایی) است. آنچه اورون را از این دو متمایز می‌کند، تواناییاش در ادغام همه ماموریتها — از سیگنالهای الکترونیکی گرفته تا تصویرسازی هوایی، رهگیری اهداف زمینی و پردازش دادهها در لحظه — در قالب یک پرنده است.
این هواپیما توسط اسکادران ۱۲۲ نیروی هوایی اسرائیل در پایگاه نواتیم به پرواز درمیآید؛ همان اسکادانی که نقش پررنگی در اجرای عملیات فرامرزی و جاسوسی هوایی دارد.
سلاحی علیه ایران، بدون ورود به آسمان آن
به گفته کارشناسان، یکی از مهمترین ویژگیهای اورون «توانایی عملیات از راه دور» یا Stand-off است؛ به این معنا که این هواپیما نیازی ندارد وارد حریم هوایی ایران یا لبنان شود تا داده جمع‌آوری کند. با استفاده از رادارهای AESA ساخت شرکت ELTA، اورون قادر است هزاران کیلومتر مربع را تحت پوشش قرار دهد، بدون اینکه امنیتش به خطر بیفتد.
هوش مصنوعی، همکار دوم خلبان
با توجه به حجم عظیم دادههای جمعآوریشده، تجزیه و تحلیل آنها بدون استفاده از سامانه‌های پیشرفته هوش مصنوعی ممکن نیست. سامانه‌های اورون با استفاده از الگوریتمهای یادگیری ماشین، اطلاعات غیرعادی یا قابل توجه را برای تحلیلگران انسانی علامتگذاری میکنند و به آنها در تصمیمگیری سریع کمک میرسانند — نقشی کلیدی در موفقیت عملیاتهایی که علیه تاسیسات و مواضع حکومت ایران و گروه‌های نیابتی‌اش انجام شده است.
