مقامات جمهوری دموکراتیک کنگو و گروه شورشی جنبش ۲۳ مارس، موسوم به ام۲۳، در دوحه متعهد شدند ظرف یک ماه توافق‌نامه صلح را امضا کنند. وزارت خارجه آمریکا با انتشار بیانیه‌ای ضمن استقبال از برقراری صلح در کنگو، گفت از قطر برای نقش حیاتی در تسهیل روند صلح قدردانی می‌کند.
نمایندگان دو طرف در مراسمی که شنبه ۲۸ تیر در دوحه برگزار شد، بیانیه‌ای شامل اصول مشترک و زمان‌بندی جدید برای ادامه مذاکرات را امضا کردند. این مراسم حاصل ماه‌ها میانجی‌گیری قطر میان دولت کنگو و شورشیان مورد حمایت رواندا بود.
ایالات متحده به‌تازگی میزبان مذاکراتی جداگانه میان دولت‌های کنگو و رواندا بود و مشوق‌هایی به این دو کشور ارائه کرد تا هرچه سریع‌تر به یک توافق پایدار برسند. دو کشور در پایان این دیدار یک توافق‌نامه صلح امضا کردند.
این پیشرفت در پی دیدار غیرمنتظره روسای جمهوری کنگو و رواندا در ماه مارس با میانجی‌گری قطر حاصل شد. در این دیدار هر دو طرف خواستار برقراری «آتش‌بس فوری و بدون قید و شرط» شدند.
پیش از این، کنگو از مذاکره با گروه ام ۲۳ ( M23) امتناع و آن را یک گروه تروریستی معرفی کرده بود.
رواندا همواره اتهامات مربوط به حمایت از ام ۲۳ را رد و بارها اعلام کرده است که نیروهایش تنها در واکنش به ارتش کنگو و شبه‌نظامیان قوم هوتوی مرتبط با نسل‌کشی ۱۹۹۴ وارد عمل شده‌اند.
اتحادیه آفریقا توافق فعلی را «نقطه عطفی مهم» در تلاش‌های صلح دانست.مقامات قطری نیز اعلام کردند این توافق، زمینه را برای «صلحی فراگیر که به ریشه‌های عمیق این مناقشه می‌پردازد» فراهم می‌کند.
ریشه درگیری ۲۹ ساله: نسل‌کُشی در رواندا
طی سه دهه گذشته مرزهای شرقی کنگو مرکز یکی از مرگ‌بارترین و پیچیده‌ترین درگیری‌های جهان بوده است. در این مدت حدود شش میلیون نفر به‌طور مستقیم در اثر خشونت یا به دلیل گرسنگی ناشی از خشونت کشته و بیش از هفت میلیون نفر آواره شده‌اند.
یکی از دلایل اصلی این جنگ گریختن نزدیک به دو میلیون شهروند رواندا از قبیله هوتو به شرق کنگو بود.
با پایان نسل‌کُشی رواندا که در آن هوتوهای تندرو، توتسیها و هوتوهای میانهرو را قتل عام کردند، دولتی در رواندا روی کار آمد که توتسیها در آن اکثریت داشتند. پس از آن حدود دو میلیون هوتوی نگران از انتقامجوییِ بازماندگان نسل‌کُشی به شرق کنگو گریختند.
رواندا با استناد به اینکه کنگو عاملان نسل‌کُشی را پناه داده و این تهدید برای امنیت ملی رواندا به شمار میآید، به کنگو حمله کرد.
این جنگ که سبب تغییر حکومت در کنگو شد و طی سالها چندین کشور آفریقایی را درگیر کرد، با وجود بارها تلاش برای صلح میان طرفین درگیر همچنان ادامه دارد و شرق کنگو همچنان درگیر خشونت ناشی از تنشهای قومی، شبه‌نظامیان محلی و رقابت بر سر منابع معدنی گسترده است.
یکی از پیامدهای ادامه درگیری‌ها ظهور و رشد گروههای متعدد شورشی در مناطق تحت درگیری است.
رواندا بارها به حمایت از این گروهها بهویژه ام ۲۳ متهم شده است، اما دخالت خود را انکار می‌کند. دولت کنگو نیز متهم است که به بهانه «محافظت از غیرنظامیان» به آوارگی میلیونها نفر دامن زده و حقوق بشر را نقض کرده است.
قطر، میانجی منطقه و شریک راهبردی ایالات متحده
قطر در شش ماه گذشته در بخش قابل توجهی از معادلات مهم جهانی، از جمله مناقشه اسرائیل و حماس، مذاکرات هستهای جمهوری اسلامی و آمریکا، آتش‌بس میان ایران و اسرائیل پس از جنگ ۱۲ روزه، مذاکرات بشردوستانه میان اوکراین و اسرائیل، برقراری صلح و ثبات در سوریه و حالا بحران کنگو، نقشی تعیینکننده ایفا کرده است.
این ماموریتها در کنار چندین قرارداد و توافق با ایالات متحده در چند حوزه مهم و استراتژیک این کشور را به عنوان شریک راهبردی ایالات متحده در خلیج فارس تثبیت و او را از سایه سنگین حمایت از حماس خارج می‌کند.
کاخ سفید در آخرین روزهای اردیبهشت با انتشار یک سند رسمی اعلام کرد که مجموع ارزش توافقهای امضا شده میان دولت ترامپ با قطر بیش از ۴۲۳ میلیارد دلار است. افزون بر این یک تعهد کلی به مبلغ ۱.۲ تریلیون دلار برای همکاریهای اقتصادی میان این دو کشور امضا شده است.
آمریکا این قراردادها را نشانهای از «تعمیق روابط راهبردی میان دو کشور» اعلام کرد.
