با ادامه سیاست‌های مهاجرستیزانه جمهوری اسلامی و شتاب گرفتن روند اخراج مهاجران افغانستانی، سازمان عفو بین‌الملل از ایران خواست فورا اخراج شهروندان افغانستانی را متوقف کند. این سازمان تاکید کرد که بازگرداندن زنان و دختران به افغانستان نقض اصل عدم بازگرداندن محسوب می‌شود.
سازمان حقوق‌بشری عفو بین‌الملل با انتشار بیانیه‌ای از دولت جمهوری اسلامی خواست تا به اصل بین‌المللی ممنوعیت بازگرداندن افراد به کشوری که در آن با خطر واقعی نقض حقوق بشر مواجه هستند، پایبند باشد.
عفو بین‌الملل تاکید کرد: «تمام کشورها، از جمله ایران، باید زنان و دختران افغان خارج از افغانستان را پناهنده‌های مشمول اصل پذیرش بدیهی به رسمیت بشناسند و آن‌ها را به افغانستان بازنگردانند، جایی که طالبان مرتکب جنایت علیه بشریت از نوع آزار و اذیت مبتنی بر جنسیت می‌شود.»
این سازمان حقوق‌بشری هشدار داده که مقام‌های جمهوری اسلامی به طور خشونت‌آمیز در حال اخراج مردان، زنان و کودکان افغانستانی هستند و این روند با یورش به خانه‌ها، ایست بازرسی‌های خیابانی، بازداشت‌های خودسرانه و بازگرداندن اجباری همراه است و در بسیاری موارد افراد تنها با لباس‌های تن خود اخراج می‌شوند.
مقام‌های جمهوری اسلامی پیش‌تر در ماه‌ها اسفند ۱۴۰۳ و فروردین ۱۴۰۴ از آغاز طرحی برای اخراج مهاجران «غیرقانونی» افغانستانی خبر داده بودند.
با این حال، شتاب ناگهانی در اجرای این طرح پس از جنگ ۱۲ روزه میان حکومت ایران و اسرائیل رخ داده است.
در یک ماه گذشته برخی رسانه‌های دولتی در ایران بدون ارائه مدرک، افغانستانی‌ها را به همکاری اطلاعاتی با اسرائیل متهم کرده‌اند. با این حال، شواهد معتبری برای تایید این ادعاها ارائه نشده است.
ناظران می‌گویند این روایت‌سازی ممکن است تلاشی از سوی جمهوری اسلامی برای انحراف افکار عمومی از بحران‌های داخلی و سرکوب یک جامعه مهاجر آسیب‌پذیر باشد.
طبق گزارش عفو بین‌الملل، در سال ۲۰۲۵ بیش از یک میلیون افغانستانی از ایران به افغانستان بازگردانده شدهاند و این روند پس از جنگ حکومت ایران و اسرائیل شدت گرفته است.
سازمان بین‌المللی مهاجرت نیز گزارش داده از ابتدای ماه ژوئن تاکنون بیش از ۵۴۶ هزار نفر اخراج شدهاند که در میان آن‌ها کودکان بدون همراه نیز حضور دارند.
عفو بین‌الملل خاطرنشان کرده اخراجهای گسترده در شرایطی انجام می‌شود که افغانستان با بحران انسانی شدید مواجه است و افراد بازگردانده شده، از جمله زنان، دختران، روزنامهنگاران، مخالفان سیاسی و فعالان حقوق بشر، با خطر جدی نقض حقوق خود از سوی طالبان روبهرو هستند.
از سوی دیگر، کمیسیون عالی طالبان برای رسیدگی به مشکلات مهاجرین، پنجشنبه ۲۶ تیرماه اعلام کرد که ۲۰ هزار و ۴۴ نفر در روز ۲۵ تیرماه از ایران اخراج شدهاند.
طبق آمار این کمیسیون، ۱۵ هزار و ۲۰۸ مهاجر از طریق مرز اسلامقلعه و چهار هزار و ۸۳۶ مهاجر دیگر از طریق مرز پل ابریشم وارد افغانستان شدهاند.
طالبان همچنین گفت که ۴۹۰ مهاجر افغانستانی از طریق تورخم، ۴۳۴ مهاجر از طریق مرز اسپین بولدک و ۱۲ تن دیگر از طریق مرز بهرامچه از پاکستان نیز اخراج شدهاند.
همزمان، منابع آگاه در تاجیکستان به افغانستاناینترنشنال گفتند که حکومت تاجیکستان هم در روزهای اخیر روند بازداشت و اخراج مهاجران افغانستانی را تشدید کرده است.
پیش از این در ۲۳ تیرماه نیز سازمان ملل متحد اعلام کرد که ایران و پاکستان در یک سال گذشته بیش از یک میلیون و ۶۰۰ هزار مهاجر افغانستانی را اخراج کرده‌اند.
